Tarihsel Kuram Oluşturma ya da Gömülü Teori

Tarihçiler tarih yazımında iki tür yaklaşım sergilemektedir. Bunların ilki, tarihsel kurallar çerçevesinde tartışmalardan yola çıkarak elde edilen kaynakların doğruluğunu ispatlamaktır. Diğeri ise, sosyalliğin ön kabullerden ziyade doğrudan çalışmalarda ortaya çıkan bulgulardan çıkarım elde ederek kuram geliştirmektir. Araştırmacının tezini üretme süreci, ilk veri toplama sürecinde tümevarım kategorileri geliştirip, tümgelimi içermesidir. Gömülü teori ise, temelinde tümevarımsal bir model iken tümgelimin de kullandığı görülür. Kuram geliştirmek için tümevarım esas araç olarak kabul edilir. Kuram geliştirirken sık sık tümden gelim zorunlu olacaktır. Tarihçi gömülü teoriyle tarihsel kavram geliştirirken üç yöntem vardır. İlk verinin toplanmaya başlamasından sonra verilerin analizi süreci de başlar. Bu sürecin ilk aşamasını kategoriler oluşturur. Daha sonra bir dizi oluşumun takip edilmesi gömülü teorinin ikinci aşamasını oluşturur. Eksensel kodlama sürecinde ortaya çıkan kategorilerin kavramsallaştırılması gömülü teorinin son aşamasını oluşturur. Gömülü teorinin tarihçinin belirlediği konu ile ilgili veri toplama sürecini sistematik hale getirir. Çoğu tarihçi geçmişin belgeleri üzerinden anlamlar inşa etme sürecinde sadece mantıksal kurgularla hareket eder. Gömülü teori, hali hazırda geleneksel tarih alanlarından daha az tercih edilmekte ve kullanılmaktadır. Gömülü teori hakkında az bilgiye sahip olunan konuların kuram haline getirilmesinde kullanılmaktadır. Bu alan, tarihçinin yeni kavramlar üretmesine yardımcı olur. Bu yöntemle birlikte tarih çalışmalarında nitelikli bilimsel ürünler çıkacaktır.